Ελάχιστα Επεμβατικές Τεχνικές στη Σπονδυλική Στήλη
Ένας από τους πιο συχνούς λόγους που θα επισκεφθεί κάποιος τον ιατρό του, έστω για μια φορά στην ζωή του, είναι ο πόνος στην μέση (οσφυαλγία) ή στο πόδι (ισχιαλγία). Η συμπτωματολογία αυτή μπορεί να «κρύβει» άλλοτε αθώα και άλλοτε πιο επικίνδυνα προβλήματα, που να χρήζουν αντιμετώπισης. Στο παρόν άρθρο απαντούμε στα πιο συχνά ερωτήματα που αφορούν την σπονδυλική στήλη.
- Πόσο συχνά εμφανίζεται ένα πρόβλημα στην σπονδυλική στήλη;
Ο πόνος στην μέση ή στο πόδι προερχόμενος από την σπονδυλική στήλη είναι ιδιαίτερα συχνός και υπολογίζεται ότι το 80% του κόσμου στην διάρκεια της ζωής του θα επισκεφτεί κάποια στιγμή τον γιατρό του για ανάλογο πρόβλημα. - Τι μπορεί να προκαλέσει πόνο στην σπονδυλική στήλη;
Ο πόνος στην σπονδυλική στήλη μπορεί να προκληθεί από τις πιο αθώες καταστάσεις, όπως έναν μυϊκό σπασμό, έως και τις πιο σύνθετες όπως στένωση στην σπονδυλική στήλη, κάταγμα ή κάποιον όγκο. Εδώ έχει μεγάλη ευθύνη και ο γιατρός ώστε να αναγνωρίσει έγκαιρα τις πιο σοβαρές καταστάσεις και να προσφέρει εγκαίρως την ανάλογη θεραπεία. - Σε ποιες ηλικίες εμφανίζονται τα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης;
Προβλήματα στην σπονδυλική στήλη μπορούν να εμφανιστούν σε κάθε ηλικία. Για παράδειγμα, η σκολίωση εμφανίζεται από τις παιδικές ηλικίες, η δισκοκήλη από την ενήλικη ζωή, ενώ η σπονδυλική στένωση και τα οστεοπορωτικά κατάγματα σε μεγαλύτερες ηλικίες. - Τι συμπτώματα προκαλούνται από τα προβλήματα στην σπονδυλική στήλη;
Οι παθολογίες στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης συνήθως εκδηλώνονται με πόνο στην μέση και αντανάκλαση στο πόδι, μουδιάσματα στα κάτω άκρα και σε πιο προχωρημένα στάδια με μυϊκή αδυναμία στα πόδια. Αναλόγως, στην αυχενική μοίρα μπορεί να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα με αντανάκλαση στο χέρι, μουδιάσματα στα δάκτυλα έως αστάθεια βαδίσματος και αδυναμία στα άνω και κάτω άκρα. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε το γεγονός ότι το νευρικό κύτταρο δεν έχει την δυνατότητα να αναγεννηθεί εάν καταστραφεί και ως εκ τούτου η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του προβλήματος οδηγεί και σε καλύτερα αποτελέσματα για τον ασθενή. - Υπάρχουν μη χειρουργικοί τρόποι αντιμετώπισης ενός προβλήματος στην σπονδυλική στήλη;
Τα τελευταία χρόνια η μη χειρουργική αντιμετώπιση των προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης έχει εξελιχθεί σε σημαντικό βαθμό, με αποτέλεσμα σήμερα ο Νευροχειρουργός να έχει στην φαρέτρα του πολλά όπλα να χρησιμοποιήσει πριν φτάσει ο ασθενής στην πόρτα του χειρουργείου. Για παράδειγμα η έγχυση κορτικοστεροειδών ή η νευρόλυση των αρθρώσεων με ραδιοσυχνότητες είναι τεχνικές που διαρκούν 20΄, ο ασθενής επιστρέφει την ίδια μέρα στην εργασία του, χωρίς εξωτερικές τομές, δεν απαιτούν νάρκωση και προσφέρουν στους σωστά επιλεγμένους ασθενείς σημαντική ανακούφιση στον πόνο στη μέση ή στο πόδι. - Τι σημαίνει ο όρος «ελάχιστα επεμβατική» χειρουργική της σπονδυλικής στήλης;
Την τελευταία 15-ετία, ειδικά στις ΗΠΑ και την Γερμανία που εργάστηκα και εξειδικεύτηκα, υπάρχει η τάση να προσφέρουμε το ίδιο ή και ακόμα πιο αποτελεσματικό χειρουργείο στην σπονδυλική στήλη μέσα από πολύ μικρές τομές ή ακόμα και χωρίς εξωτερικές τομές. Ουσιαστικά, αυτές οι σύγχρονες τεχνικές που προκαλούν ελάχιστο τραυματισμό των φυσιολογικών ιστών περιγράφονται ως «ελάχιστα επεμβατικές». Το κέρδος είναι ότι οι ασθενείς νοσηλεύονται για ένα μόνο βράδυ, δεν έχουν παροχετεύσεις, δεν υπάρχει απώλεια αίματος και λόγω των μικρών τομών ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος λοιμώξεων. Επίσης, ο ασθενής έχει μια πολύ πιο σύντομη ανάρρωση και επιστρέφει πολύ πιο γρήγορα στις δραστηριότητες τους. Έχω αρκετούς αθλητές του στίβου και της καλαθοσφαίρισης που επέστρεψαν κανονικά στις προπονήσεις τους στις 4 εβδομάδες. - Ποιες είναι οι νεότερες εξελίξεις στην χειρουργική της σπονδυλικής στήλης;
Πέραν από τις ελάχιστες επεμβατικές τεχνικές που αναλύσαμε, πλέον ο σύγχρονος Νευροχειρουργός θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζει και να εφαρμόζει τις νεότερες τεχνολογίες που υπάρχουν στα σύγχρονα κέντρα του εξωτερικού, με στόχο το βέλτιστο αποτέλεσμα και την μέγιστη ασφάλεια στον ασθενή. Τέτοιες είναι για παράδειγμα, η χρήση της ρομποτικής νευροπλοήγησης και νευροπαραμέτρησης, τεχνολογίες που επιτρέπουν την ασφαλή τοποθέτηση μοσχευμάτων στην σπονδυλική στήλη και ελέγχου σε real time της νευρολογικής λειτουργίας σε άνω και κάτω άκρα στον ασθενή. Έτσι πρακτικά εκμηδενίζεται ο κίνδυνος πρόκλησης οποιασδήποτε νευρικής βλάβης κατά την διάρκεια του χειρουργείου. - Υπάρχει η ανάλογη τεχνολογία στην χώρα μας για να υποστηρίξει τέτοιου είδους χειρουργεία;
Η αλήθεια είναι ότι με την στήριξη της Διοίκησης του Απολλωνείου Νοσοκομείου μπορούμε να πούμε ότι έχουμε στα χέρια μας τον εξοπλισμό που χρειαζόμαστε ώστε να πραγματοποιήσουμε και τα πιο απαιτητικά χειρουργεία εγκεφάλου και σπονδυλικής στήλης εδώ στην Κύπρο. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουμε να μεταφέρουμε τον ασθενή μας σε κέντρα του εξωτερικού για να τον χειρουργήσουμε, όπως μπορεί παλαιότερα να συνέβαινε. - Ο κόσμος συχνά είναι φοβικός απέναντι σε ένα χειρουργείο στην σπονδυλική στήλη. Ποια είναι η γνώμη σας πάνω σε αυτό;
Ο κόσμος είναι λογικό να είναι φοβικός απέναντι στα χειρουργεία της σπονδυλικής στήλης λόγω αμαρτιών του παρελθόντος. Στο παρελθόν, συχνά προτείνονταν μία ή δύο
θεραπείες για πάσα νόσο της σπονδυλικής στήλης. Πρέπει να καταλάβουμε ότι πλέον υπάρχει η προσωποποιημένη θεραπεία (“personalized treatment”) με βάση το προφίλ του κάθε ασθενούς. Όπως συχνά λέω στους ασθενείς μου, όταν διαλέξεις προσεκτικά ποιον θα χειρουργήσεις, με ποιον τρόπο και εκτελέσεις τεχνικά σωστά το χειρουργείο τότε τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά. - Τι θα θέλατε να συμβουλεύσετε τους αναγνώστες μας σχετικά με τα προβλήματα που μπορεί να έχουν με την σπονδυλική τους στήλη;
Η σπονδυλική στήλη που έχουμε σήμερα είναι σίγουρα καλύτερη από αυτή που είχαμε χθες και χειρότερη από αυτήν που θα έχουμε αύριο. Τι θέλω να πω με αυτό; Ότι πρέπει να σεβόμαστε την σπονδυλική μας στήλη, γιατί όπως και να έχει η φθορά του χρόνου θα συμβαίνει, όπως και να έχει. Όσο προσέχουμε το σωματικό μας βάρος, αθλούμαστε και δεν την καταπονούμε τόσο περισσότερα «χιλιόμετρα» θα βγάλει χωρίς προβλήματα.
Γράφει ο Δρ. Γ. Φ. Χατζηγεωργίου
Επίκουρος Καθηγητής Νευροχειρουργικής